Από την εξέγερση του Νοέμβρη… …στο “Καραμανλής ή τανκς”

Σε αντίθεση με τις πατριωτικές θεωρίες της «εξάρτησης»,  η επταετής δικτατορία του 1967 – 1974 επιβλήθηκε από την αστική τάξη ως έσχατη λύση για το επικίνδυνο –γι αυτούς- διογκούμενο εργατικό κίνημα της δεκαετίας του 60 με αποκορύφωμα τα Ιουλιανά του 1965. Ούτε κρυφοί παράγοντες, ούτε αμερικάνοι, ούτε κρυφά έγγραφα, επιβάλανε τάχα στην «κακόμοιρη» ελληνική αστική τάξη να βγάλει τα τανκς στους δρόμους την 21η Απρίλη του 1967. Επιθυμούσαν οικονομική ανάπτυξη και την επιβάλανε πάνω στα κεφάλια χιλιάδων εργατών και επαναστατών που καταλήξανε στα ξερονήσια και στις φυλακές σβήνοντας έτσι κάθε αντίσταση.
Παρόλα αυτά η αποστροφή των εργατικών μαζών δεν άργησε να φανεί, όταν ξέσπασαν οι πρώτες απεργίες στον ΗΛΠΑΠ και στους οικοδόμους, όπου μέσα στα οικονομικά αιτήματα αφήνονταν να περάσουν πολιτικά αιτήματα για ελεύθερο συνδικαλισμό στους εργατικούς χώρους.
Όταν εμφανίστηκαν οι πρώτες μορφές αυτοοργάνωσης στους φοιτητικούς χώρους, γύρω δηλαδή στο 1971, η δικτατορία διόρισε πρωθυπουργό τον Σπύρο Μαρκεζίνη, υποτίθεται στην προσπάθεια «φιλελευθεροποίησης» του καθεστώτος. Το τραγικό είναι ότι, όχι μόνο αστικές δυνάμεις πολιτικών, μα και δυνάμεις της αριστεράς όπως το ΚΚΕ και το ΚΚΕ Εσωτερικού, άρχισαν να παίζουν σοβαρά με σενάρια ομαλής και αναίμακτης μετάβασης σε «δημοκρατικό» καθεστώς, σε πιθανή συνεργασία με τις δυνάμεις της χούντας και των αστών που θα επιθυμούσαν μια τέτοια μετάβαση. Η αντίληψη αυτή είναι καθοριστική για τη μετέπειτα εξέλιξη του αγώνα, γιατί σε κάθε κρίσιμη καμπή, θα λειτουργήσει ανασταλτικά και πυροσβεστικά.
Και εδώ θα πρέπει να γίνει διαχωρισμός και να αναγνωριστεί ο αγωνιστικός και πρωτοποριακός ρόλος της επαναστατικής αριστεράς της εποχής. Οδηγούμενοι από το φως του Οκτώβρη του 17 και την αίγλη του Μάη του 68, όπως και την αμερικάνικη ήττα στο Βιετνάμ, κατεύθυναν προς το βάθεμα και άπλωμα του αγώνα σε επαναστατική κατεύθυνση. Αυτές οι δυνάμεις βρίσκονταν μέσα στις δύο καταλήψεις της Νομικής  το Φλεβάρη όσο και στην κατάληψη της 14-17 Νοέμβρη του Πολυτεχνείο.

Η αρχή δεν φανέρωνε σε τίποτα αυτό που θα επακολουθούσε. Μια πορεία περίπου 1500  φοιτητών νομίζοντας πως στο Πολυτεχνείο φοιτητές δέχτηκαν επίθεση από την αστυνομία φεύγει από τη Νομική σε πορεία προς το Πολυτεχνείο. Στη διαδρομή επιτίθεται η αστυνομία και τη διαλύει. Από αυτούς 300-350 θα καταφύγουν στο παν/ακό άσυλο του Πολυτεχνείου. Έτσι η κατάληψη άρχισε με 300 αγωνιστές και μαζικοποιήθηκε με χιλιάδες φοιτητές, εργάτες και μαθητές στο γύρω χώρο, που δήλωναν τη συμπαράστασή τους με κάθε τρόπο. Οι φοιτητές και οι εργάτες που κατέλαβαν το Πολυτεχνείο οργάνωναν εσωτερικά την κατάληψη καθώς και τη λειτουργία του ραδιοφωνικού σταθμού που καλούσε το λαό της Αθήνας σε συμπαράσταση με ξεκάθαρο πολιτικό αίτημα: Γενική Απεργία για ανατροπή της Χούντας. Την ίδια ώρα, έξω από το κτίριο του Πολυτεχνείου αλλά και σε όλο το κέντρο της Αθήνας από την Αλεξάνδρας μέχρι την πλατεία Βάθης χιλιάδες διαδηλωτές αποτελούμενοι από μαθητές που είχαν εξαγγείλει γενική απεργία, εργάτες, φοιτητές αλλά και πλήθη λαού συγκρούονται άγρια με την αστυνομία.   Η Χούντα αντιλαμβάνεται ότι είναι αδύνατο να διαλύσει αυτήν την τεράστια κινητοποίηση με τα “παραδοσιακά” μέσα καταστολής: δηλαδή με την αστυνομία και τα γκλομπς. Οι πρώτοι νεκροί αρχίζουν να πέφτουν από τις σφαίρες των αστυνομικών. Ταυτόχρονα, τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου, άρματα μάχης αρχίζουν να κατευθύνονται προς το Πολυτεχνείο. Μετά από λίγες ώρες, τα τανκς μπαίνουν μες στο Πολυτεχνείο και “καθαρίζουν” το χώρο απ’ τους αγωνιστές με ξυλοδαρμούς, συλλήψεις και πυροβολισμούς. Ωστόσο, οι συγκρούσεις δε σταματούν εδώ. Όλη την ημέρα στις 17 και 18 Νοέμβρη εργάτες και νέοι απ’ τα σχολεία και τα Παν/μια συγκρούονται άγρια με την αστυνομία και τα τανκς.
Η εξέγερση άνοιξε ρωγμή στο «γύψο» της χούντας, απ’ όπου αφέθηκε να ξεχυθεί η οργή και η αγανάκτηση χρόνων καταπίεσης και σκοταδιού. Η επαναστατική αριστερά φαίνεται ότι επέβαλε τα συνθήματά της (Εργάτες, Αγρότες, Φοιτητές-Ψωμί Παιδεία Ελευθερία-Ο λαός στους δρόμους-Κάτω ο τιμάριθμος-Γενική Απεργία).
Η εργατική συνέλευση που συνεδρίασε στο Πολυτεχνείο (γεγονός που αποσιωπάται από τις αστικές και ρεφορμιστικές δυνάμεις) διακήρυττε: «…Ο χαρακτήρας του σημερινού αγώνα, που ξεκινώντας από τους φοιτητές αγκαλιάζει τώρα όλο το λαό, είναι αγώνας τόσο ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία όσο και στα ξένα και ντόπια μονοπώλια που τη γέννησαν και τη στηρίζουν. Είναι αγώνας για το πέρασμα της εξουσία στον εργαζόμενο λαό και όχι στους δημαγωγούς, που επί δεκάδες χρόνια το καπηλεύονται με τα γενικά περί «δημοκρατίας» συνθήματά τους…Οι μικτές εργατικές-φοιτητικές επιτροπές πρέπει να προπαγανδίσουν το σύνθημα της δημιουργίας επιτροπών στους χώρους δουλειάς με στόχο τη δημιουργία προϋποθέσεων για το κατέβασμα των εργαζομένων σε οικονομική και πολιτική απεργία».
Η εξέγερση ξέφυγε από φοιτητική υπόθεση και έδωσε το βήμα να εκφραστεί συνολικά η λαϊκή οργή. Πλήθος λαού συμμετείχε, συμπαραστεκόταν, γι’ αυτό και η χούντα κατέφυγε στη σφαγή της εξέγερσης και στο απίστευτο κύμα τρομοκρατίας που ακολούθησε. Όμως η πολυδιάσπαση και το αδυνάτισμα των συνταγματαρχών ήταν αναπόφευκτα. Όχι μόνο είχαν χάσει κάθε έρεισμα συναίνεσης από κάτω, αλλά κλυδωνίζονταν επικίνδυνα κάτω από την πίεση της λαϊκής δυσαρέσκειας. Κάτω από αυτές τις συνθήκες το κεφάλαιο δεν τους εμπιστευόταν πια ως διαχειριστές, ενώ το τελικό φιάσκο ήταν η αποτυχημένη επιστράτευση για την Κύπρο το 1974.